Etkili İletişim İçin
Beden Dili ve Yetkinliği
Beden dili kullanımının etkili olması iletişim sırasında
birçok kapıyı açan bir anahtar gibidir. Her birey çevresiyle farklı
yollarla iletişim kurar.
Toplumların birlikte uyum içinde yaşayabilmelerinin ilk
anahtarı doğru iletişimi kurabilmektir. İletişim denince aklımıza ilk gelen
konuşmak olsa da, bu kavramı destekleyicileri ile birlikte ele almak gerekir.
İletişim, bireylerin konuşmalarını beden dilleri ile bir bütün haline getirerek
duygu ve düşüncelerini karşısındakilere aktarmasıdır.
En doğru iletişim,
farklı araçların birlikte ve tutarlı kullanımı sonucu gerçekleşir. Bu araçlar
bazen ses bazen yazı veya resim bazen de jest ve mimiklerdir.
Sözel iletişimde kullanılan kelimeler değişkendir. Bedensel tepkiler ise içgüdüseldir. Bu sebeple duyguları doğrudan iletmektedir ve kontrolü oldukça güçtür. İnsan, ilk olarak beden dili ile iletişime geçer. Sonrasında sözel ifadeleri destek olarak kullanır.
Mutlu ve kendi ile barışık bireylerin sağlıksız ilişkiler kurması mümkün değildir. Tam da bu durumda beden dili güçlü bir şekilde ortaya çıkar. Birey gerekli analizleri yapabilecek eğitime sahipse iletişim halinde olduğu bireylerin sözcük tuzaklarına düşmekten kurtulur, gizlenen ayrıntıların bedensel şifrelerini çözebilir. Böylece kendi iç dünyasının deşifre olmasını önleyebilir.
İletişim sadece sözcüklerle sınırlandırılamaz. Esas olan beden dili ile iletişime nasıl başlandığıdır. Bu yüzden iletişim sırasında ayrı bir öneme sahip olduğu gerçektir.
Türk Kültür Yapısında
Beden Dili
Her kültüre has bedensel hareketler vardır. Yıllar
içerisinde birikimle oluşmuş ve yeni nesillere aktarılmaya devam etmiştir.
Örneğin başı yana sallama evrensel bir harekettir. Ancak
bizde ve Yunanlılarda ‘’hayır’’ anlamı taşıyan bu hareket geriye
doğru yapılır.
Beden Dili ve Bölgeleri
Beden dili unsurlarına ayrıldığında yedi grupta
incelenir.
Mimikler
Yüz ifadeleri vücudun en dikkat çekici bölgesidir. Darwin’e
göre, yüz ifadeleri evrenseldir ve doğuştan gelir. Buna karşı Birdwhistell ve
Mead gibi teorisyenler, mimiklerin dille birlikte sonradan kazanıldığını ve
kültürlere göre değişkenlik gösterdiğini savunmuştur. Daha sonraki
araştırmalarında ise altı temel duygunun ortak ifadelerle anlatıldığı sonucuna
ulaşmışlardır. Bu temel duygular: Mutluluk, korku, öfke, hayret, üzüntü ve
tiksintidir.
Gözler, mesajların en etkili verildiği organdır. Kişinin;
- Sol üst tarafa bakması görsel hatırlatma ile ilgili
sürecidir.
- Sol yana bakması işitsel hatırlatma ile ilgili sürecidir.
- Sol alt tarafa bakması içsel diyalogla ilgili sürecidir.
- Sağ alt tarafa bakması hissetmek ve tekrar hatırlatmakla
ilgili sürecidir.
Jestler
Bedensel iletişimin önemli bir parçasıdır. Daha çok iletişim ve
anlayış paylaşımını destekler. Kültürlere göre değişebilir. Simgeler bilinçli
üretilebilir, spesifik ve keskin anlamlar taşır. Elleri ovuşturmak, kenetlenmiş
eller, elin yumruk şekline getirilmesi, parmağın havaya kalkması gibi
hareketlerin her biri birer duyguyu ifade etmektedir.
Başın Duruşu ve
Hareketleri
İnsanın iç dünyasının yansıması olan jestlerini ve şematik
jestleri ifade eder. Üç temel baş duruşu vardır:
- Başın yukarıda olması
- Yana doğru eğilmesi
- Başın aşağı doğru eğilmesi
Bedenin Duruşu
Karşımızdaki kişilere göre oturma şeklimizi seçmek oldukça
önemlidir. Oturma biçimi kişilik özelliklerimiz ve iç dünyamız hakkında önemli
bilgiler verir.
Bir mekâna girdiğimizde seçtiğimiz konum kendimize olan
güvenimizi ve diğer kişiler arasında kendimizi nerede gördüğümüzü belirler.
Giyim
Giyilen kıyafetlerin temiz ve düzgün olması, sözsüz iletişim sırasında
öz saygı göstergesi olarak kabul edilir. İkna etme ve kalıcı ilişkiler
açısından önem arz eder.
Etkin iletişim ve beden dili birbirinden ayrılamaz, çünkü
uzmanlara göre iletişimde beden dilinin etkisi %50’dir. Beden dilinin de bir
konuşma şekli olduğunun unutulmaması gerekir. Siz istediğiniz kadar konuşun,
anlatın, eğer yüzünüzdeki ifade, jest ve mimikleriniz, bakışlarınız, elleriniz,
kollarınız, vücudunuzun duruşu anlattıklarınızı destekler nitelikte değilse,
konuşmanızın da pek bir etkisi kalmayacaktır. Doğru ve etkili kullanılan beden
dili sayesinde dinleyici sizin heyecanınıza ortak olacak ve enerjinizi
hissedecektir.
Mesafelerin tüm ilişkiler için önemli bir duygusal
belirleyici rolü olduğu bilinmektedir. Samimi duygular beslediğimiz kişilere
yaklaşma, hoşlanmadığımız kişilere uzaklaşma eğilimi göstermekteyiz. Güvenli
alan ve mesafeleri koruma çabamız da beden dili ile kurduğumuz iletişim yollarından
biridir.
Her ne kadar yazılı ve sözel iletişim kadar
üzerinde durulmasa da başarılı bir iletişim sırasında beden dili
kullanımının çok önemli olduğu bir gerçektir.
