Sismik İzolatör Nedir?
Sismik İzolatörler, sismik izolasyonlu yapılarda yapının temeli ile üst yapı arasına yerleştirilen ve deprem anında zeminden gelen salınım (deprem) hareketlerinin üst yapıya iletilmesini önleyen elemanlardır. Sismik izolatörler, yapıları ve ekipmanları/mobilyaları deprem hasarından tam korumak, insanların hayatlarının ve iş faaliyetlerinin kesintisiz devam etmesini sağlamak amacıyla kullanılır.
 |
Normalde bir yapı kendi ağırlığın onda biri kadar yük
taşırken, bu sisteme sahip yapılar bu değerlerin üzerine çıkabiliyor. Sarsıntı
yoğunluğunu yüzde 80'e kadar azaltan sismik izolatörler; kimyasallar, pas, nem
ya da güneş ışınları gibi yıpratıcı durumlara karşı korunaklı ve ortalama 60
yıl kullanılabiliyor.
Binayı zemine sabitlediğimiz zaman otomatikman
bina ve zemin ortak hareket ediyor ve bina zeminden aldığı enerjiyi atıncaya
kadar sallanmayı sürdürüyor. Bu sallanma sırasında bina esnekliğini kaybederse
yıkılıyor. İzolatör dediğimiz sistem araba amortisörlerinde kullanılan bir
sisteme benzer.
Yaylı bir sistemle bina zeminden ayrılıyor. Böylece bina,
zemindeki davranışın tamamını içine almıyor. İzolatör, zemin hareketinin
kontrollü olarak binaya aktarılmasını sağlıyor.
Örnek resimlerde gördüğümüz gibi buradan daha detaylı neden gereklilik duyulması gerektiğini gösteriyor
Sismik İzolatör Çeşitleri
Sismik İzolatörler,
temelde Elastomer Mesnetler ve Sürtünmeli Sarkaç Tip İzolatörler olmak üzere
iki tipten oluşurlar.
- Elastomer mesnetler (Rubber Bearings), ince kauçuk tabakalar ile çelik plakaların sıra ile katmanlanmasından meydana gelir. Yüksekliğinin 4 katına kadar deformasyon yapabilen elastomer mesnetler, düşeyde yüksek rijitliğe sahipken, yatayda ise çok düşük rijitliğe sahiptir. Bu sayede,
- Sürtünmeli Sarkaç Tipi (Friction Pendulum) İzolatörler ise küresel form verilmiş çelik plakalar ile bu plakalar arasında kayabilen çelik disklerden meydana gelir. Çelik plakalar ile çelik disk arasındaki kayma yüzeyinin sürtünme katsayısı ne kadar düşük olursa, yapıya etkiyen deprem kuvvetleri de o kadar düşük olur.
Sürtünmeli Sarkaç Tipi (Friction Pendulum):
