İş ve çalışma hayatını düzenleyen kanunların tümüne iş
hukuku denir. Sanayi devriminden sonra anlam kazanmaya başlayan çalışan
hukukuna yönelik iyileştirici hükümler, insan haklarının giderek
önemsenmesinden sonra önemli bir konu olmuştur. İş hukuku, hem çalışanı hem de
işvereni koruyan ve devletle ilişkilerini düzenleyen kanundur. Kanun ile
çalışan ve işveren arasındaki hükümler belirlenir ve herhangi bir uyuşmazlık
halinde iki taraf arasındaki anlaşmazlık giderilir.
İş hukuku özellikleri nelerdir?
İş hukukunun en önemli özelliklerinden birisi işçi
haklarının korunmasıdır. Çok eski dönemlerden beri emeğin suiistimale uğraması
ve işverenlerin çalışanları üzerindeki baskıları tartışma konusu haline
gelmiştir. İş hukuku ile çalışan ve işveren ilişkisinin nasıl düzenleneceğine
dair sarih ve anlaşılır bir sistem öngörülmüştür. Böylece, hem çalışan için hem
de işveren için daha berrak bir ilişkiler ağının ortaya çıkması sağlanmıştır.
Bu bakımdan iş hukukunun başlıca özelliklerini şu şekilde saymak mümkündür:
- Yazının başında da dediğimiz gibi birinci özelliği işçi emeğinin ve haklarının korunmasıdır. İşveren tarafından çalışanların insan haklarına uygunsuz muamele görmesi ve devlet tarafından sağlanılan hakların gasp edilmesi halinde çalışanlar yasal haklarını kullanabilir.
- İş hukukunda işçinin lehine olan emredici nitelikte birtakım kurallar vardır. Bu kurallara işveren uymak ve uygulamak zorundadır. Mesela, çalışana en az asgari ücretin ödenmesine yönelik hükümler emredici özelliktedir.
- İşveren ve işçi arasında iş hukuku sınırları içerisinde olması kaydıyla yaşanan bir tereddüt veya sorun halinde işveren lehine çözümler getirilir.
- İşçilerin sendikalar aracılığı ile yönetime katılacaklarına dair haklarını koruyan maddeler içerir.
- İş hukukunun önceliği çalışanın haklarını korumak ve onun kişiliğini muhafaza etmesini sağlamaktır.
- İşveren ile işçi arasındaki sözleşme işin gereksinimlerinden oluşan bir sorumluluk alanıyla sınırlıdır. Bu sorumluluk dışında bir talep ve emir işçi tarafından karşılanmayabilir.
- İş hukuku karma hukuku andırır. Devletin de müdahil olduğu hukukta özel hükümler de yer alır.
